Vista İçin Merak Edilen 14 Soru.

Konu: Vista İçin Merak Edilen 14 Soru. C.tesi Ağus. 02, 2008 1:43 pm

Vista hakkında 14 gerçek
Vista gerçekte ne kadar güvenli? Eski yazılımlarınız çalışmaya devam edecek mi? Vista'ya geçmek için nasıl bir donanıma ihtiyacınız var?
Büyük bir bekleyişin ardından Microsoft'un yeni işletim sistemi Vista ile geçtiğimiz sene tanıştık. Yaklaşık altı yıl boyunca XP kullanan Windows kullanıcılarının, Microsoft yetkililerinin söylediklerine göre daha iyi ve daha stabil olan bu yeni işletimi¬ni kurmak için sabırsızlandıklarını, ama akıllarında birkaç soru işareti olduğunu biliyoruz. Bu yüzden Vista'ya geçmeden önce bilmeniz gereken en önemli 14 soruyu cevaplıyoruz.

1- Yeni işletim sistemi ne kadar güvenli?
Hâlâ yeterince güvenli değil. En önemli yenilik UAC, yani "User Account Control - Kullanıcı Hesabı Denetimi". Bu sayede normal Windows kullanımı sırasında hiçbir yönetici hakkına sahip olmuyorsunuz, yani onay vermeden bir yazılım yükleme hakkınız bile yok. Bunun iyi yanı virüslerin sistemde değişiklik yapma şansının kalmaması. Kötü yanı ise en ufak değişiklikte bile karşınıza bir onay penceresi çıkması.
Güvenlik duvarı da yenilenmiş; en azından görsel olarak... XP'deki güvenlik duvarı ile farklar sadece birkaç ayrıntıdan ibaret. Virüs tarayıcı ise hala bütünleşik olarak gelmiyor. Ama ekibe bir "spyware - casus" tarayıcı eklenmiş: Microsoft Defender. Bu yeni yazılımın başarısı ise, piyasadaki ücretli tarayıcılar kadar olmasa da yüksek sayılabilir.
Vista'nın 64-Bit sürümü, sahip olduğu "Kernel Patch Guard"ın da sayesinde sadece sertifikalı sürücülerin sistemin temel işlevlerine erişmesine izin veriyor.

Yani kullanıcının yasal ama sertifikasız güvenlik yazılımları bu listenin dışında kalıyor. Hacker'lar bu korumayı yamalara rağmen birçok kez delmiş durumda. Vista'nın güvenlik konseptinin daha geniş incelemesini El 80'de bulabilirsiniz.

2- DRM medya ortamlarının kullanımını etkiler mi?
İnternetteki forumlarda Vista'nın DRM (Digital Rights Managment) koruması hakkında oldukça ateşli tartışmalar yapılıyor. Kimi kullanıcılar Vista'da lisanssız müzik ve video dosyalarının oynatılamadığını bile söylüyor. Ama gerçekte durum bu kadar kötü değil: XP'de oynatabildiğiniz her şeyi Vista'da da oynatabilirsiniz. Çünkü çoğu dosyada, örneğin normal MP3 dosyalarında DRM koruması yok.
Yeni geliştirilen ortam biçimlerinde ise durum biraz farklı. Bu yeni türdeki dosyalarda iki tür DRM koruması mevcut: Videolar için PVP-OPM (Protected Video Path - Output Protection Management), ses ve müzik dosyaları için ise PUMA (Protected User Mode Audio).
Vista, DRM'yi uygularken bütün oynatma aygıtlarını kontrol ediyor. Örneğin herhangi bir yazılım bir video oynatmak istediğinde, Vista ilk önce dışarıdan etkiye kapalı, özel bir proses açıyor ve oynatımda kullanılacak bütün bileşenlerin bütünlüğünü kontrol ediyor. Böylece sistem, belleğin izinsiz okunup filmin lisanssız bir ortama aktarılmasını engelliyor. Örneğin ekran kartının sürücüsünün oynanması veya bir şekilde kartta değişiklik yapılması Vista'nın aradığı değişiklikler arasında. Bütün bileşenler onaylandıktan sonra ise Vista oynatıcı yazılıma yeşil ışık yakıyor. Bunun aynısı PUMA, yani müzik dosyaları için DRM için de geçerli. Sertifikalandırılmamış dijital çıkışlar Vista tarafından kaldırılıyor.

3- Vista kişisel bilgilerimi dışarıya sızdırıyor mu?
Microsoft bu kez kaçak kopyalara karşı daha sıkı bir güvenlik önlemi geliştirmiş: Yanlış bir Vista anahtarı girildiğinde sadece Internet Explorer'a erişilebiliyor. Ama Windows'unuzun yasal olduğuna inanıyorsanız Microsoft'un Redmond'daki teknikerlerinin kişisel bilgilerinize ulaşmasından korkmanıza gerek yok. XP'de olduğu gibi, burada da Microsoft sadece bir analiz sonucunun Redmond'a önderilmesine izin veriyor. Ancak Vista düzenli aralıklarla güncelleştirmeleri kontrol etmeye devam ediyor. Tabii dilerseniz bu durumu birkaç fare hareketiyle engellemeniz de mümkün.

4- Vista XP'den daha mı stabil?
40'tan fazla farklı konfigürasyonla yaptığımız donanım testlerine dayanarak Vista'nın daha stabil olduğunu söyleyebiliriz. Ama bu durumun günlük kullanımda da böyle olacağı sonucunu çıkartmak çok doğru olmaz. Bunun için yazılımların Vista uyumlu sürümlerinin piyasada var olması gerekiyor. Genel olarak Microsoft'un doğru yolda olduğunu söylemek yanlış olmaz. Aslında sorunsuz bir işletim sisteminin ön koşulunun doğru bir yükleme olduğunu unutmamak gerek.

5- Eski yazılımlar Vista'da çalışacak mı?
Eğer bir yazılımın biraz eski bir sürümü ile çalışıyorsanız, bu sürümü Vista altında kullanamama ihtimaliniz oldukça yüksek. Neyse ki geride kalan aylar boyunca neredeyse tüm yazılım üreticileri Vista uyumlu sürümleri piyasaya sürdüler; ya da en azından sorunu yamalar yardımıyla çözme yoluna gittiler.
Yazılımların dışında donanımlarınızın XP sürücülerini de Vista'da kullanabilirsiniz, ama bunun bir garantisi yok. Sürücü donanıma ne kadar yakın çalışıyorsa, uyumsuzluk sorunu yaşama olasılığınız o kadar yüksek demektir.

6-ilk "Service Pack" yakında çıkacak mı?
Vista için hazırlanan ilk Service Pack'in 2008'in ilk çeyreğinde kullanıma sunuldu. XP'de olduğu gibi, Vista'da da yeni bir servis paketi ile birçok sorunun giderildiğine hiç şüphe yok. Bugüne kadar çok sayıda güncelleme ile Vista performansını büyük oranda geliştiren Microsoft, asıl geliştirmeyi hiç kuşkusuz yayınlanan ilk servis paketiyle yapacak.

7- Vista'nın beta test fazının başlangıcında belirtilen donanım gereksinimleri oldukça ağırdı. Bütün Microsoft sözcüleri bu konuda doktorlar gibi davranarak hep en kötü senaryoyu ortaya koydular:
Microsoft gerekli donanım için neler diyor?
En az 1, daha iyi bir kullanım için 2 GB bellek, en az 256 MB'lık belleği olan hızlı bir 3 D ekran kartı, çift çekirdekli veya eşdeğer hızlı bir işlemci ve RAID bağlantılı hızlı sabit diskler. Ama Vista çıktığında gördüklerimiz bunun yarısı bile değildi. Buna göre bilgisayarınızda en basit Vista logosunu görebilmeniz için gerekenler 800 MHz saat hızında bir işlemci, 512 MB bellek ve 15 GB boş sabit disk alanı. Kulağa hoş gelen bu gereksinimler eski bir bilgisayara bile sadece biraz bellek artırımı ile Vista yüklenebileceği anlamına geliyor. Ancak Aero,yani Vista'nın istendiği gibi düzenlenebildi arayüzünü kullanmak isteyenlerin DirectX 9 destekli bir ekran kartına ihtiyaçları var.
Microsoft Windowx XP'de çalışıp bilgisayarların Vista uyumluluğunu deneyebilen bir yazılım da geliştirdi. Ama yazılımın vereceği sonuçların biraz abartılı olduğu gerçeğini de kabul etmeliyiz.

8- Gerçekte nasıl bir donanıma ihtiyacım var?
Microsoft'un bu bir anda düşen sistem gereksinimlerini 41 farklı PC sisteminde test ettik. Sonuç: Microsoft sistem gereksinimlerini çok düşük seviyede gösteriyor ve Vista içinde bulunan benchmark yazılımı düzgün sonuçlar vermekten uzak.
Vista'nın temel fonksiyonlarını kullanabilmek için en azından 1 GHz saat hızında çalışan bir Pentium III veya bir Athlon işlemci ile 512 MB belleğe ihtiyacınız var. Gereken optimum konfigürasyon ise Core 2 Duo veya Athlon 64 X2 işlemci, 2 GB bellek, ATI Radeon XI600 veya NVIDIA GeForce 7600 ekran kartı ve NCQ destekli bir S-ATA sabit disk.
Eğer bilgisayarınızın XP altında Vista uyumluluğunu test etmek istiyorsanız, CD'mizde bulabileceğiniz kontrol yazılımlarını kullanarak donanımınızın uygun olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.

Yönetici Mesaj Sayısı : 136 Nerden : nereye Kayıt tarihi : 01/08/08

9- Güncel bilgisayarlar Vista için yeterli mi?
Microsoft'un belirttiği minimum gereksinimlere bakarsak Vista, XP'nin rahat çalışmadığı bilgisayar sistemlerinde bile çalışabilecek gibi gözüküyor. Bu bizde biraz şüphe uyandırdı ve Vista'nın çalışma performansını 41 farklı bilgisayar sisteminde denedik.
Eski beta sürümleri ile gereksinim testleri yapmak pek mümkün değildi: 1 GB boyutundaki "debug" bilgisi belleği dolduruyor ve oldukça yavaşlatıyordu. Ayrıca biraz aceleci ve dikkatsizce yayımlanmış beta sürümlerinin sonuçları ise Vista "Release Candidate 1" (RC1) sürümünün sonuçlarının yüzde 30 üzerindeydi.
Microsoft, Windows Vista'nın son sürümünün donatılar menüsüne bir sistem değerlendirme aracı yerleştirmiş. Bu araç bilgisayarın işlemcisini, ana belleğini, ekran kartını ve sabit diskini denetleyerek 1 (kötü) ile 6 (çok iyi) arasında puanlar veriyor. Microsoft'un belirttiği minimum gereksinimler ise burada en düşük değer olarak kabul edilmiş.
Yine de buradaki değerlere bakıp Vista'nın çalışma hızı ve kullanım zevki açısından bir değerlendirme yapmak pek mümkün değil. Bu yüzden biz kendi donanım değerlendirmemizde yine daha öznel bir kriter kullandık: Bilgisayar rahat kullanılabiliyor mu? Yeni Vista arayüzü akıcı olarak çalışıyor mu?
Testlerimizden çıkan en önemli sonuç, Microsoft'un belirttiği gereksinimlerinin çok düşük olduğuydu. Sekizinci soruda belirttiğimiz gibi temel işlevleri kullanabilmeniz için en azından 1 GHz saat hızında çalışan bir Pentium III veya bir Athlon işlemci ile 512 MB belleğe ihtiyacınız var. Bu yüzden testimizde Vista masaüstü ve dizüstü sistemleri için bir minimum, bir normal ve bir optimum sistem belirlemeye çalıştık.
Belirlediğimiz optimum Vista sistemi HD videolar için destek ve önümüzdeki birkaç yıl için genişleme olanağı sağlı¬yor. Bu yüzden eğer hemen Vista yüklemeyi düşünmüyor olsanız bile, bu sistemi Vista uyumlu yeni bir sistem olarak alabilirsiniz.
Oyunseverler için ise biraz daha güçlü bir ekran kartı tavsiye ediyoruz. Eğer evde XP kullandığınız bilgisayarınızı Vista için test etmek istiyorsanız, 3DMark yazılımını kullanabilirsiniz. 3DMark test yazılımı Vista'nın Aero arayüzü ile yaklaşık aynı gereksinimlere sahip. Eğer sisteminizde 3DMark çalışmazsa Aero da çalışmayacak demektir. 3DMark sonucunuz 1.000 puan civarında ise Windows Vista'yı zorluk çekmeden kullanabilirsiniz.

10-DirectX 9 desteklemeyen ekran kartı ile çalışır mı?
Vista'nın Aero arayüzü gibi gelişmiş efektleri bilgisayarınıza bir yığın grafik yükü getirecektir. Bu yük ne yazık ki Microsoft'un sistem gereksinimlerinde belirttiği SVGA destekli bir ekran kartının kaldırabileceğinin çok üstünde. Bu efektler olmadan da Vista'nın görünümü klasik bir Windows arayüzünden farkı olmayacaktır. Ancak DirectX 9 desteği olmayan bir ekran kartı ile de Vista kullanma şansınız var. Tam bir Aero keyfi içinse mutlaka DirectX9 destekli bir ekran kartına ihtiyacınız olacak.
İşin genel teorisi böyle. Pratikte ise durum biraz farklı. DirectX 9 desteği sunan ve sunmayan sistemlerle yaptığımız testte Vista'nın gereksinimleri hakkında çok farklı sonuçlara da ulaştık:
DirectX 9 desteği sunmayan sistemler: Vista'yı eski bir dizüstü olan ve 640 MB bellek ile Pentium III M işlemci taşıyan Samsung Q10'a ve Asus'un Intel 865G grafik yonga setli, 3,0 GHz saat hızında bir Pentium 4 işlemcisi ve 2 GB DDR400 belleği olan mini barebone sistemi Spresso'ya yükledik. Vista'nın içindeki değerlendirme aracına göre her iki deneğimizin de grafik performansı 1 ile aynı derece kötü. Ama pratikte iki sistemin kullanımı birbirinden çok farklı.
Bu farkın en belirli olduğu yer ise masaüstü aramasının indeksleme aşaması. Bu sırada dizüstü bilgisayarımız neredeyse komutlara cevap veremeyecek kadar meşgul. Sadece bir Internet Explorer'ın açılması bile 15 saniyeden uzun sürüyor. Mini barebone sistem ise belleğinin çok daha fazla olması, daha hızlı bir sabit diske sahip olması ve işlemcisinin Hyperthreading işlevi sayesinde bu işlemden neredeyse etkilenmiyor.
Bir Samsung Q10'unuz veya benzer konfigürasyonlara sahip bir bilgisayarınız varsa Vista'ya geçişi yeni bir bilgisayara ertelemenizde yarar var. Bilgisayarınızda Asus benzeri bir konfigürasyon bulunuyorsa hiç düşünmeden Vista'ya geçebilirsiniz. Hatta DirectX 9 destekli bir ekran kartı (örneğin Ge-Force 6200) ile barebone bilgisayarınızı standart bir Vista sistemine dönüştürmeniz de mümkün.
DirectX 9 desteği sunmayan sistemler: Vista'nın test aracı daha çok DirectX 9 destekleyen sistemler değerlendirilirken işe yarıyor. Ancak bu durumda aracın verdiği sonuçlar özel değerlendirmelerimize karşılık geliyor.
Bu konudaki uç örneklerimiz ise ATI'nin DirectX 9 destekli en eski işlemcisi olan Radeon Xpress 200'e sahip, 512 MB ana belleği ve Sempron 3100+ işlemcisi olan eski bir sistem ve Core 2 Duo E6700 işlemcili, 2 GB bellekli ve NVIDIA Geforce 7900 GTX ekran kartlı güncel bir sistem. Sempron işlemcili sistem (Vista test notu: 2, bütün Aero efektlerini gösteriyor. Ama "Africa -The Serengeti" filminin HD fragmanını 3D pencere görünümünde oynatmaya çalıştığımızda sistem neredeyse donma noktasına geliyor.
Vista test notu 5,2 olan güncel Core 2 Duo sistem ise bu konuda en ufak bir sorun bile yaşamıyor: Eğik video penceresinin kimi kısımlarının başka bir pencerenin saydam kısımları altına gelmesine rağmen hiçbir atlama yaşanmıyor. Pencerelerin arasında geçişte de hiçbir gecikme olmuyor.

11-Nasıl bir sabit diske ihtiyacım var?
Microsoft'un analiz aracına hiç güvenmemeniz gereken bir diğer nokta da sabit disk değerlendirmeleri. Burada araç yardımdan çok kata karışıklığına neden oluyor. Örneğin iki senelik bir IDE disk, güncel S-ATA disklerin bile geçemedi¬ği dört puanı alabiliyor. Ayrıca "Native Command Queuing" (NCQ) da test sonuçlarında bir fark yaratmıyor. Yazma ve okuma komutlarını Önbellekleyip düzenleyerek erişim sürelerini kısaltan bu tekniğin göz ardı edilmemesi gerekirdi.
Bu analiz aracında beş puanın üzerine çıkan tek sabit disk sistemi ise RAID-0 oluyor. Ama bu da insanı yanıltıyor: İki Samsung S-ATA diskten oluşan RAID-0 sistemimize kurduğumuz Vista birkaç saniye daha hızlı açılmasına rağmen kullanımda ek bir performans hissedilmiyor. Vista kurulumundan hemen sonra başlayan indeksleme işlemi, bu disk sistemini bile zorlayarak sistemi komutlara çok yavaş cevap verebilecek hale getirir. Ama analiz aracı tarafından göz ardı edilen NCQ'yu devreye soktuğumuzda sistem oldukça rahatlıyor, özellikle de bir çift işlemci veya bir Hyperthreading destekli işlemci varsa.

12-Hangi işlemciler Vista için daha uygun?
Yaptığımız testlere dayanarak Vista'yı düzgün kullanabilmek için en azından 2 GHz sınıfı bir işlemciye ihtiyacınız olacağını söyleyebiliriz. Bu şekilde bile kimi zaman komutlar arasında ufak beklemeler olabileceğini de unutmayın. GHz dönemi öncesi bilgisayarlarda Samsung Q10 dizüstü bilgisayar örneğimizde olduğu gibi) Vista kullanmanızı önermiyoruz. Burada Microsoft'un belirttiği 800 MHz'lik işlemci gereksinimi çelikten sinirleri ve çok zamanı olanlar için geçerli. Ayrıca bu eski sistemlerdeki yavaş SDR bellekleri ve yavaş sabit diskleri de unutmamak lazım. Eğer böyle bir sistemde mutlaka Vista kullanmak istiyorsanız Aero, masaüstü arama ve güvenlik sistemleri gibi sistem kaynağı canavarlarını kapatabilirsiniz. Ama bu kez de Vista'nın pek bir anlamı kalmayacaktır.
Yeni işletim sistemindeki bu sistem kaynağı canavarlarını doyurmak için ise en azından Hyperthreading destekli bir işlemciye veya daha iyisi iki çekirdekli bir işlemciye ihtiyacınız var. Microsoft'un analiz aracından 5,7 gibi mükemmel bir puan alan Intel Core 2 Duo E6700'e sahipseniz Vista kullanımınızın hiç sorunsuz geçeceğini garanti edebiliriz. Hatta bu sistemde Vista'nın kullanımı XP'den çok daha akıcı olursa şaşırmamanız gerekiyor.

13-Vista'nın ne kadar belleğe ihtiyacı var?
Yine Microsoft'un belirttiği gereksinim¬ere göre 512 MB bellek yeterli. Ama bu sadece işletim sistemi için geçerli. Testimizde 512 MB bellekli sistemlerde Office 2007 gibi ek bir yazılım açtığımızda sistemin oldukça yavaşladığına tanık olduk.
Bu yüzden bütün sistemlerde geçerli olan kural burada da geçerli: Ne kadar çok bellek, o kadar akıcı kullanım. Standart ofis kullanımları için en azından 1 GB belleğiniz olmalı.
Eğer resim veya video işleme ile ilgileniyorsanız ve önceki XP sisteminizde 1 GB belleğiniz varsa, Vista için bunu 2 GB'a çıkarmalısınız. Bellek hızının bu¬rada pek bir önemi yok, tabii bütünleşik bir ekran kartınız yoksa.
Vista'nın 64-Bit sürümünde durum daha da vahim: Sistem kaynağı canavarlarını doyurmak için 4 GB bellek öneriyoruz. Bu artışın nedeni ise 64-bit dünyasında adresleme için çok daha fazla bellek gerekmesi.

14-Donanım sürücülerinde durum nasıl?
Bahsettiğimiz tüm bu donanımlar dışındaki ek donanımlarda ise tek sorun sürücü desteği. Sürücülerin Vista ile ne kadar uyumlu olduğu tamamen donanım üreticilerinin elinde. Örneğin windows XP'nin piyasaya sunulduğu dönemde kimi tarayıcılar üreticilerin sürücüleri geciktirmesinden dolayı yolda kalmıştı. Bu durum Vista için de, özellikle eski nesil donanımlarda kendini tekrarlayabilir.