Admin
Yönetici
Mesaj Sayısı : 136
Nerden : nereye
Kayıt tarihi : 01/08/08
 |  Konu: Linux/Unix Tanıtımı ve Tarihçesi  C.tesi Ağus. 02, 2008 1:50 pm | |
| Bilgisayar...
Hayatımızda her gün yerini daha da sağlamlaştıran, kullanmasını bilene faydalı bilmeyen oldukça zararlı makina. Ama herkes zararlarından bir pay kapıveriyor hemen. Ve günümüzün bazen çoğu bilgisayar
başında, genelde de internette geçiyor. Kimilerine göre vakit kaybı,kimilerine göre hayatın ta kendisi. Kimileri asosyal yaptığını savunuyor, kimileriyse insanın daha çok sosyalleştiğini düşünüyor.
İnternet ve bilgisayarın kullanımının artmasının altındaki temel nedenlerden birisi insan oğlunun yaratıcılık merakıdır. Sürekli icat etmek,yapmak ister. Nasıl mı? Bir web sayfasına ya da web sitesine girersiniz,takılırsınız dolaşırsınız,bir süre sonra o sitede artık bir şeyler yapmak istersiniz. Ve dersiniz:"Acaba ben bu siteyi yapabilirmiyim?"
Konunun nereye geleceği belli sanırım. Artık konuya girme vakti geldi. Şu an kuşkusuz birçok kişi Windows işletim sistemi kullanıyor. Peki hangi birinizini tüm özellikleri birbiriyle aynı? Temalarınız? Masaüstü
resimleriniz? Renk tonlarınız? Başlatçubuğunuzun konumu?Belki ben deyince farkettiniz ki her biriniz arasında onlarca belki de daha fazla fark var,ki siz bu farkı Windows'ta yani özgürce kendi isteklerinizi
kolay kolay yapamayacağınız bir işletim sisteminde yapıyorsunuz.
Ve nihayet konumuza gelelim:" LINUX -UNIX " Linux nedir? Linux bir işletim sistemi değildir.Unix (aslen Minix) tabanlı bir işletim sistemi çekirdeğidir. Peki Unix nedir?Çok kullanıcılı çok görevli yapıyı destekleyen bir bilgisayar işletim sistemidir. İşte siz Unix tabanında kurulmuş olan Linux ile
özgürsünüz. Tabi ki az sonra anlatacağım birkaç teknik detayları halletmeniz gerekli,sadece bunları kurmakla yetersiz kalır.
Linux, Linus Torvalds adında Finlandiyalı bir bilgisayar mühendisinin 1991 yılında Helsinki
Üniversitesi'nde bir öğrenci iken Intel'in yeniişlemcisi 80386nın korumalı mod mimarisini denemek üzere geliştirmeye başladığı Unix (aslen Minix) tabanlı bir işletim sistemi çekirdeğidir. Bilinenin aksine Linux bir işletim sistemi değil işletim sistemi çekirdeğidir. Yani Linux, Linux dağıtımlarının bel kemiğini oluşturmaktadır. İnternette yaptığı duyuru sonucunda tüm dünyadan birçok programcının da desteği ile hızla gelişmiş ve halen aynı destek ile gelişmekte olan açık kaynak kodlu, özgür bir yazılımdır. Hızlı bir sürecin sonunda Linus'un geliştirdiği çekirdek, GNU hareketinin bir meyvesi ve aynı zamanda taşıyıcısı haline gelmiştir. GNU için yazılmış özgür yazılımlar çok kısa süre içerisinde Linux çekirdeği ile uyumlu çalışabilecek hale getirilmiş ve ortaya güçlü, kararlı, esnek ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi çıkmıştır.
GNU/Linux olarak anılması gereken işletim sistemi zaman içerisinde telaffuz kolaylıklarından ötürü Linux olarak anılmaya başlanmıştır. Linux hem güvenli olması hem de ekonomik olmasından ötürü ilerleyen yıllarda popülerliği artarak hayatımızda daha önemli hale gelecektir. Açık kodlu bir yazılım olan Linux özgür gelişimi, yaratıcılığı ve bağımsız ilerlemeyi desteklemekte ve bilişim dünyasından destek görmektedir.
Şu anda GNU yazılımlarını ve diğer özgür yazılımları bir araya getiren ve tüm bunları bir Linux çekirdeği ile beraber toplu, derlenmiş ve kurulumu çok kolay bir işletim sistemi olarak piyasaya süren irili ufaklı birçok çalışma mevcuttur. Ubuntu, Debian, SUSE, Pardus (İşletim sistemi), Fedora, Gentoo, Archlinux, Mandriva, Turkix, Gelecek Linux, Armador OS 2006, Red Hat, Slackware bunlardan çok bilinen birkaçıdır. Her biri, normal bir bilgisayar kullanıcısının biraz dikkat ederek bilgisayarına kurabileceği ve neredeyse hiç yabancılık çekmeden kullanabileceği kadar rahat bir kurulum arayüzüne sahip bir şekilde dağıtılmaktadır. Bu dağıtımlar kendi sayfalarından indirilebilecek kurulum ISO'ları veya bilgisayar mühendislikleri yazılım arşivlerinden ya da sadece dağıtım işini üstlenmiş internet sitelerinden CD'ler şeklinde edinilebilmektedir. Ülkemizde Linux çalışmaları TÜBİTAK destekli Pardus, özel sektör destekli Gelecek Linux ve Armador OS
2006, öğrenci destekli Turkuaz, Turkix, Truva, Turanid_Linux gibi projelerle ulusal bilişim pazarında kendine yer edinmektedir.
Açık kaynaklı olması çekirdek yapı üzerine
uygulama geliştirmeyi kolaylaştırmaktadır. Ve
bundan dolayı Linux farklı amaçlar dahilinde
kullanılır. Cep telefonlarında, PDA'larda,
Laptoplarda, Notebooklarda, Masaüstü
Bilgisayarlarda ve Sunucularda kullanımı yaygındır. Her amaç için farklı bir Linux dağıtımı bulmak mümkündür. Ev kullanıcıları için SUSE, Ubuntu, Mandriva , Pardus gibi dağıtımlar yaygınken, sunucularda Fedora, Centos, Debian daha yaygın olup ayrıca eğitim için Edubuntu gibi dağıtımlar da bulmak mümkündür.
Şu anda neredeyse tüm üniversite bilgi işlem merkezleri, bunların yanında Google, NASA, IBM, Yahoo, HP, Boeing, HSBC, CitiBank, SonyEricsson, Nokia, Siemens, Samsung, General Motors, Hyun, Oracle, EToys,
Tübitak,Troll Tech., Novell, Boradjani Corp. gibi çok büyük kuruluşlar Linux kullanmakta ve bir şekilde özgür yazılımlara destek olmaktadırlar.
UNIX, 1969 yılında, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından Bell Laboratuvarları'nda geliştirilmiş, çok kullanıcılı, çok görevli yapıyı destekleyen bir bilgisayar işletim sistemidir. UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinalardan, tek işlemcili basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir.
Linus Torvalds tarafından temelleri atılan Linux, UNIX olmayıp bir UNIX türevidir. UNIX'ten ilham alan, bir grup bağımsız yazılımcı tarafından geliştirilen bir işletim sistemi çekirdeğidir.
Kökleri 1965 yılında MIT, AT&T Bell Labs ve GE'nin birlikte geliştirdikleri MULTICS (Multiplexed Operating and Computing System) projesiyle atılmıştır. MULTICS projesinin hedefi çoklu kullanıcının bilgisayar erişimine izin vererek eşzamanlı veri paylaşımını gerçekleştirebilmekti.
1969 yılında proje karmaşık bir hal almaya başlamış ve AT&T Bell Labs projeden çekilmiştir. Ancak aynı yıl içinde, Bell'de araştırmacı olarak çalışan Ken Thompson'ın MULTICS programını simüle eden bir dosya sistemini kodlamasıyla Unix'in ilk sürümü UNICS (Uniplexed Operating and Computing) ismiyle çıkmıştır. İlk sürümü assembler ile yazılmış olup, sadece yazıldığı tür makinada çalışabilen bir versiyondu.
1973 yilinda Thompson, C derleyicisinin atası Dennis Ritchie ile birlikte çekirdeği C ile tekrar kodlayarak Unix'in 5. sürümünü oluşturdu. Böylece Unix, taşınabilir özelliği olan C dili sayesinde, çeşitli hedef donanımlara uygun olarak tekrar derlenebilen kodlardan oluşan taşınabilir bir işletim sistemine dönüşmüş oldu.
1978 yılı Unix için çok önemli bir yıl olarak geçti. Unix İşletim Sistemi 7. sürümüyle birlikte gelişimini artık iki farklı çizgide gerçekteştirecekti: BSD(Berkeley Software Distribution) ve System V.
BSD
Berkeley Universitesinde Thompson ve öğrenci Bill Joy ile Chuck Haley Unix'in Berkeley sürümünü kodladı. Bu sürüm, kaynak kod üzerinde çalışan diğer öğrencilere de dağıtıldı. Berkeley öğrencileri, orjinal Unix kaynak kodunun %90'nını değiştirdiler. Araştırmacılar da vi ve C shell gibi metin düzenleme programlarını ekleyerek sistemi daha da geliştirdiler. Sanal bellek (virtual memory), Sendmail, TCP/IP desteği gibi özellikler BSD sürümünden gelmiştir. Daha sonraları Linux, NextStep, (NeXT), Sun OS 4.x, ve ULTRIX (DEC) gibi işletim sistemleri BSD üzerinden türemiştir.
System V
Bell, Unix'in ticari olarak varlığını sürdürebilir bir ürün olacağını düşündü ve ürünü lisansladı. System V işletim sistemi, konsorsiyum tarafından ortak bir standartta geliştirildi ve yeni özellikleriyle daha güçlü, güvenilir ve güvenli bir sistem oldu. Birkaç yıl System V ticari olarak en çok desteklenen ürün oldu. Tüm System V ürünleri, Bell'de gerçekleştirilen çalışmalar üzerine kurulmuştur ve lisans hakkı Unix System Laboratories'e aittir. Bunlara örnek olarak AIX (IBM), Digital Unix (DEC), HP-UX (HP), IRIX (SGI), SCO UNIXware ve Sun OS 5.x/Solaris (SUN) verilebilir.
Günümüzde BSD ve System V'in birçok komut ve özellikleri birbirine benzemektedir. Unix'in çoğu sürümünde her iki yaklaşımdan da faydalanılmıştır. Örnek olarak ps ve printing komutlarında sadece sözdizim farklılıkları vardır.
UNIX markası AT&T Bell Labs tarafından Novell'e satılmıştır. 1994'te UNIX tanımı ve markası günümüzdeki sahibi The Open Group'a devredilmiştir.
UNIX Tarihindeki Önemli İsimler
Brian Kernighan
Dennis Ritchie
Ken Thompson
Linus Torvalds
UNIX Standartları
POSIX Standartı POSIX (Portable Operating Standard)sistemin taşınabilirliğinin ölçüsüdür. System V üzerinde yazılmış bir program BSD üzerinde çalışabiliyorsa taşınabilirlik özelliğine sahiptir.
IEEE POSIX standartları için birdizi standartlar komiteleri oluşturdu. POSIX.1 komitesi Unix için program yazmada kullanılan C kütüphanesi arayüzünü standartlaştırırken; POSIX.2 komitesi genel kullanıcının erişimine açık komutların standartlarını belirledi.
OSF Standartı
Open Software Foundation tarafından geliştirilen standart.
X/Open Standartı
Çeşitli bilgisayar üreticilerin, yazılım tedarikçilerinin ve müşterilerden oluşan Avrupadaki konsorsiyum tarafından kurulan bu standart COSE (Common Open System Environment) gibi spesifikasyonları da içeren farklı Unix standartlarını biraraya getirdi. UNIX Türevleri : Günümüzde kullanılmakta olan UNIX markasını kullanabilen işletim sistemlerinden başlıcaları şunlardır :
FreeBSD, OpenBSD, NetBSD
Minix
Sun Solaris
IBM AIX
HP-UX
SGI IRIX
SCO Unixware
Digital UNIX
Bu makale Erciyes Üniversitesi Ocak sayısından alıntıdır.
Umut Kiper – umutkiper@linux.erciyes.edu.tr | |
|
